زبان مجاری محتویات دسته‌بندی و تاریخچه پیوند آوایی الفبا نمونه‌های زبانی منابع منوی ناوبریSalminen, Tapani (2002): Problems in the taxonomy of the Uralic languages in the light of modern comparative studiesHungarian languageوووو
بورجیگینسازمان امپراتوری مغول در زمان چنگیز خاناختلافات سیاسیسازمان و تاکتیک‌های نظامی مغولجامعه و اقتصادمذهب در امپراتوری مغولاتحاد آرمنو-مغولاتحاد بیزانس-مغولاتحاد فرانک-مغولجدول زمانی امپراتوری مغولفتوحات مغولفرماندهان سپاه مغول در حمله به ایرانتاتار و مغول در حمله به روسیهمغول و تاتار در اروپاپرچم مغولانتخریب در زمان امپراتوری مغولسلسله یوآنایلخاناناردوی زرینخانات چغتایآزوفبخاراقراقرومماجرمراغهنخشبسمرقندسرایشانگدوسلطانیهتبریزاوکک سیبری ۱۲۰۷حمله مغول به ایران ۱۲۵۵ و ۱۲۱۹جنگ پروانجنگ سندهند ۱۳۲۷–۱۲۲۱غرب چین ۱۲۰۹–۱۲۰۵شمال چین ۱۲۳۴–۱۲۱۱منچوری ۱۲۳۴–۱۲۱۱جنوب چین ۱۲۷۹–۱۲۳۵تبت ۱۲۳۶ و ۱۲۵۲کره ۱۲۶۰–۱۲۳۱ژاپن ۱۲۸۱–۱۲۷۴جنگ بون‌ایجنگ کوآنبرمه ۱۲۸۷–۱۲۷۷اندونزی ۱۲۹۳ویتنام ۱۲۵۷، ۱۲۸۸–۱۲۸۴آناتولی ۱۲۴۳–۱۲۴۱عراق ۱۲۵۸سوریه ۱۳۰۳–۱۲۴۳فلسطین ۱۳۰۱، ۱۲۶۰عین جالوت ۱۲۶۰گرجستان و ارمنستان ۱۲۴۰–۱۲۳۷چچن ۱۲۴۰–۱۲۳۷ولگا بلغار ۱۲۳۶–۱۲۲۹شرق اروپا ۱۲۴۰–۱۲۳۶، ۱۲۲۳لهستان ۱۲۴۱–۱۲۴۰ مجارستان ۱۲۴۱چنگیزخانتولی‌خاناوگتای‌خانتوراگینا خاتونگویوک خاناوقتای قامیشمنگوقاآنقوبلای‌خانخانات یوانجوجیباتو خاناوردا خانتغتاازبک خانجغتایدواکبکهولاکوخاناباقاخانارغون‌خانغازان پسر ارغونتغاجار نویانسبتایجبه نویانقوتوقو نویانجرماغون نویانبایجو نویاننورکای نویانایل‌چیکدای نویانقراچه نویانجنتمورنوسالگرگوزامیرارغونبورته فوجیندوقوز خاتونسرقویتی بیگیتوراگینا خاتونفاطمه خاتونخاقانخانخاتوننویانترخانیاساقورولتای
زبان مجاریزبان‌های اتریشزبان‌های اروپازبان‌های استان خودمختار وویوودینازبان‌های اسلواکیزبان‌های اسلوونیزبان‌های اوکراینزبان‌های پیوندیزبان‌های دارای هماهنگی واکه‌ایزبان‌های رومانیزبان‌های صربستانزبان‌های فاعل-مفعول-فعلزبان‌های کرواسیزبان‌های مجارستانزبان‌های مجاریزبان‌ها
مجارستانرومانیصربستاناسلواکیاسلوونیاوکراینکرواسیاتریشاسرائیلایالات متحده آمریکامجاریزبان‌های فین‌واوگریزبان‌های اوگریاروپامجارستانزبان‌های هند و اروپاییمجارستانجنگ جهانی یکمپادشاهی مجارستانرومانیاسلواکیکرواسیصربستاناوکرایناتریشاسلوونی۱۰۰۰ (پیش از میلاد)زبان‌های اوب-اوگریاوگریزبان‌های فین‌واوگریزبان‌های اورالیدهه ۱۶۷۰سده‌های ۱۸۱۹ میلادیزبان‌های اورالیزبان‌های هند و اروپاییزبان‌های استرانزیایی
زبان مجاری
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
| مجاری | |
|---|---|
مجاری: magyar | |
| بیان | mɒɟɒr |
| زبان بومی در: |
 استرالیا |
تعداد گویشوران | ۱۵–۱۴ میلیون (۲۰۰۵)[۱] |
تبار: | اورالیک
|
سامانه نوشتاری | لاتین (الفبای مجاری) |
| وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | مجارستان، اتحادیه اروپا، اسلواکی (زبان محلی), اسلونی (زبان محلی), صربستان (زبان محلی), اتریش (زبان محلی), برخی از حقوق رسمی در رومانی، اوکراین و کرواسی |
| تنظیم‌شده توسط | پژوهشکده زبانشناسی دانشکده علوم مجارستان |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۶۳۹-۱ | hu |
| ایزو ۶۳۹-۲ | hun |
| ایزو ۶۳۹-۳ | hun |
پراکندگی مجاری‌زبانان در اروپا
زبان مَجاری (به مجاری: magyar، ماجار) زبانی است از خانواده زبان‌های فین‌واوگری و شاخه زبان‌های اوگری و بی‌پیوند با دیگر زبان‌های مرکز اروپا.[۲][۳] به این زبان در مجارستان و -از سوی اقلیت‌های مجاری-در هفت‌کشور همسایه مجارستان سخن گفته‌می‌شود.
زبان مجاری در جایگاه هموندی در میان دسته کوچک زبان‌های اروپا که از خانواده زبان‌های هند و اروپایی نیستند همواره مورد توجه زبانشناسان بوده‌است.
این زبان ۱۳میلیون گویشور دارد که ۹٫۵ تا ۱۰میلیون‌تن از آنان در مجارستان کنونی می‌زیند. نزدیک به دو میلیون تن در سرزمین‌هایی می‌زیند که تا پیش از جنگ جهانی یکم در پادشاهی مجارستان جای می‌گرفتند. بزرگ‌ترین بخش از این گروه با ۱٫۴میلیون‌تن جمعیت در رومانی کنونی می‌زیند. همچنین در کشورهای اسلواکی، کرواسی، صربستان، اوکراین، اتریش و اسلوونی نیز مجاری‌زبانان می‌زیند. از این گذشته نزدیک به یک‌میلیون مجاری‌زبان هم در سراسر جهان پراکنده‌اند.
محتویات
۱ دسته‌بندی و تاریخچه
۲ پیوند آوایی
۳ الفبا
۴ نمونه‌های زبانی
۵ منابع
دسته‌بندی و تاریخچه
زبان مجاری آغازین را از ۱۰۰۰ (پیش از میلاد) می‌دانند. در آن هنگام مجاری از زبان‌های اوب-اوگری جداگردید.
مجاری زبانی‌است اوگری که در زیرگروه زبان‌های فین‌واوگری جای‌می‌گیرد و آن هم شاخه‌ای از خانواده زبان‌های اورالی است. در دهه ۱۶۷۰ بود که پیوند میان زبان‌های اوگری و فینی مورد توجه قرارگرفت. در سده‌های ۱۸ و ۱۹ میلادی دسته‌بندی زبان مجاری از نظر سیاسی بسیار بحث‌انگیز بود. اما امروزه خانواده زبان‌های اورالی مانند خانواده‌های زبان‌های هند و اروپایی و زبان‌های استرانزیایی یک دسته زبانی شناخته‌شده و تثبیت‌شده‌است.
پیوند آوایی
- آوای [f] در مجاری در زبان‌های فنلاندی و استونیایی برابر با آوای [p] است:
| مجاری | فنلاندی | استونیایی | معنا |
|---|---|---|---|
fa | puu | puu | درخت |
fél | pelätä | pelgama | ترسیدن |
fészek | pesä | pesa | آشیانه |
- [k] در مجاری منطبق با [k] در فنلاندی و استونیایی پیش از واکه‌های جلویی‌است:
| مجاری | فنلاندی | استونیایی | معنا |
|---|---|---|---|
könny | kyynel | küünistama | اشک |
kéz | käsi | käsi | دست، بازو |
kő | kivi | kivi | سنگ |
- [h] مجاری برابر با [k] در فنلاندی و استونیایی پیش از واکه‌های پشتی‌است:
| مجاری | فنلاندی | استونیایی | معنا |
|---|---|---|---|
hal | kala | kala | ماهی |
ház | kota | koda | خانه (مجاری)، کلبه (فنلاندی و استونیایی) |
húgy | kusi | kusi | پیشاب |
- [t] در مجاری منطبق است با [t] در آغاز واژه در فنلاندی و استونیایی:
| مجاری | فنلاندی | استونیایی | معنا |
|---|---|---|---|
tél | talvi | talv | زمستان |
tud | tuntea | teadma, tundma | دانستن |
tavasz | touko | teki (گرفته‌شده از 'tekkima') | بهار |
- در میان واژه‌ها [z]ی مجاری به [t] در فنلاندی و [d] یا [t] در استونیایی تطبیق می‌خورد:
| مجاری | فنلاندی | استونیایی | معنا |
|---|---|---|---|
ház | kota | koda | خانه (مجاری)، کلبه (فنلاندی) |
kéz | käsi: käte- | käsi: käte- | دست، بازو |
fazék | pata | pada | دیگ |
الفبا
صفحه‌کلید مجاری دارای کلیدهای ő ű و cs dz dzs gy ly ny sz ty zs
| A | Á | B | C | Cs | D | Dz | Dzs | E | É | F |
| G | Gy | H | I | Í | J | K | L | Ly | M | N |
| Ny | O | Ó | Ö | Ő | P | (Q) | R | S | Sz | T |
| Ty | U | Ú | Ü | Ű | V | (W) | (X) | (Y) | Z | Zs |
حرف‌های درون دوکمان تنها برای واژگان بیگانه کاربرد دارند.
نمونه‌های زبانی
کتابی مجاری از سده‌های میانه
- Jó napot (:یو ناپُت) :روزخوش
- Viszlát (ویسلات):بدرود (نیمه‌رسمی)
- Elnézést! (النیزیشت) :ببخشید!
- Köszönöm (کؤسؤنؤم) :سپاسگزارم
- Mennyi? (مِن‌نی) :چه اندازه؟
- Igen :آره
- Nem :نه
- Nem értem (نِم ایرتِم) :نمی‌دانم
- víz (ویز):آب
- bor :باده
- sör (شؤر): آبجو
- tea (ته‌آ):چای
- tej (تِی):شیر (نوشیدنی)
- Szeretlek (سِرِتلِک): دوستت دارم.
منابع
↑ Anna Fenyvesi: Hungarian Language Contact Outside Hungary, John Benjamins Publishing, Amsterdam, 2005, pp. 11
[۱]
↑ Salminen, Tapani (2002): Problems in the taxonomy of the Uralic languages in the light of modern comparative studies
↑ Michalove, Peter A. (2002) The Classification of the Uralic Languages: Lexical Evidence from Finno-Ugric. In: Finnisch-Ugrische Forschungen, vol. 57
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Hungarian language». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲ آوریل ۲۰۱۲.
زبان‌های رسمی اتحادیه اروپا | ||
|---|---|---|
آلمانی • اسپانیایی • استونیایی • اسلونیایی • اسلوواک • انگلیسی • ایتالیایی • ایرلندی • بلغاری • پرتغالی • چکی • دانمارکی • رومانیایی • سوئدی • فرانسوی • فنلاندی • لاتویایی • لهستانی • لیتوانیایی • مالتی • مجاری • هلندی • یونانی |  | |
ردهها:
- زبان مجاری
- زبان‌های اتریش
- زبان‌های اروپا
- زبان‌های استان خودمختار وویوودینا
- زبان‌های اسلواکی
- زبان‌های اسلوونی
- زبان‌های اوکراین
- زبان‌های پیوندی
- زبان‌های دارای هماهنگی واکهای
- زبان‌های رومانی
- زبان‌های صربستان
- زبان‌های فاعل-مفعول-فعل
- زبان‌های کرواسی
- زبان‌های مجارستان
- زبان‌های مجاری
- زبانها
(window.RLQ=window.RLQ||[]).push(function()mw.config.set("wgPageParseReport":"limitreport":"cputime":"0.344","walltime":"0.466","ppvisitednodes":"value":5821,"limit":1000000,"ppgeneratednodes":"value":0,"limit":1500000,"postexpandincludesize":"value":156074,"limit":2097152,"templateargumentsize":"value":13339,"limit":2097152,"expansiondepth":"value":16,"limit":40,"expensivefunctioncount":"value":3,"limit":500,"unstrip-depth":"value":0,"limit":20,"unstrip-size":"value":1568,"limit":5000000,"entityaccesscount":"value":0,"limit":400,"timingprofile":["100.00% 290.359 1 -total"," 68.05% 197.580 1 الگو:Infobox_language"," 62.59% 181.744 1 الگو:Infobox"," 23.66% 68.687 9 الگو:Navbox"," 15.26% 44.306 11 الگو:Flag"," 14.03% 40.748 1 الگو:Lang-hu"," 13.27% 38.520 1 الگو:زبان_با_نام"," 12.55% 36.435 1 الگو:Lang"," 11.83% 34.344 1 الگو:امپراتوری_مغول"," 11.65% 33.834 1 الگو:گرداننده_رده"],"scribunto":"limitreport-timeusage":"value":"0.048","limit":"10.000","limitreport-memusage":"value":2236055,"limit":52428800,"cachereport":"origin":"mw1261","timestamp":"20190327095639","ttl":86400,"transientcontent":true);mw.config.set("wgBackendResponseTime":640,"wgHostname":"mw1261"););
