Ҡытай-ҡала — Мәскәү ҡалаһының тарихи районы, Китайгородский ҡәлғә диуары эсендә урынлашҡан. 1538 йылда мөйөштә торған һыу манараһы (башняһы) Мәскәү Кремленең Беклемишев һәм Арсенал мөйөшлө манараларына терәтеп һалынған. ХIХ—XX быуаттарҙа емерелгәндән һуң боронғо Ҡытай-ҡаланың ҙур булмаған участкалары ғына һаҡланып ҡалған.

Ҡытай—ҡала Ҡыҙыл майҙандан башланып китә, төньяҡтан Охотный Ряд, Театр майҙаны һәм уның үткәүеле менән, көнсығыштан Лубянка һәм Иҫке майҙан менән, көньяҡтан майҙан театр һәм театрға йөрөү юлы менән, көнсығыштан Мәскәү-йылғаһы менән сиктәш.

Ҡытай-ҡала территорияһы Тверь өлкәһе составына инә. Әлеге ваҡытта был Мәскәүҙең административ, эш һәм мәҙәни үҙәге. Үҙ эсенә Никольская, Ильинка, Варварка урамдарын һәм шулай уҡ Зарядье райондарын ала. 1991 йылға тиклем был территория Хамовники, Басманный һәм Таганский райондарына ингән.

«Площадь Ногина» метро станцияһын «Ҡытай-город»ҡа 1990 йылда үҙгәрткәндән һуң, уға күрше Аҡ ҡаланың (Белый город) кварталдарын яңылыш Ҡытай-ҡала тип атап йөрөтәләр.

Әлегә тиклем исемдәренең килеп сығышы аныҡ билдәләнмәгән. Иң киң таралған версия буйынса, райондың элекке атамаһы боронғо «кита» һүҙенән булған, ул һайғау бәйләмәһен аңлатҡан, бындай һпайғауҙар ҡаланың нығытмаларын төҙөгәндә ҡулланылған. «Словарь русского языка XI—XVII вв.» «кит» тигән һүҙҙе «сәс үреме, толом, бәйләм, шәлкем» тип аңлата.

Был һүҙ шулай уҡ итальян сitta (тулыһынса cittadelle — цитадель, нығытыу) йәки төрки һүҙе ҡатай — ҡала, ҡәлғә, инглиз һүҙе city йәки — ҡала үҙәге тигәндән килеп сыҡҡан тигән версиялар ҙа бар. Шулай уҡ элек ҡаланың был өлөшө Яңы йәки Икенсе ҡала тип аталған, һәм ХVI быуат аҙағында ул Урта ҡала йәки Ҡытай-ҡала тип атала башлаған, сөнки татар телендә «Ҡытай» урта тигәнде аңлата.
Урыҫ яҙыусы-журналисы Владимир Гиляровский үҙенең «Москва и москвичи» тигән китабында, шулай уҡ байтаҡ тарихсылар был атаманы батша Иван Грозныйҙың әсәһе Елена Глинская үҙенең тыуған еренә ҡайтарылған өлөшөн билдәләү өсөн әйткән тип аңлаталар. Шулай уҡ Ҡытай-ҡала тип Пронск ҡалаһының посадтар йәшәгән өлөшөн һуңғараҡ атағандар, был урындағы ҡәлғәне Мәскәү Ҡытай-ҡалаһын төҙөгән архитектор Петрок Малый исеме менән бәйле булған.

И. К. Кондратьев был исемдең тағы бер версияһын килтерә, ҡаланың был өлөшөн ябай халыҡ донъя баҙары менән бәйләгән, сөнки бындағы баҙарҙа сит илдәрҙән килтерелгән тауарҙар һатылған, ә сит илдән килтерелгән һәр туҡыма «китайка» тип аталған, сөнки Русь борон замандан уҡ Ҡытай менән сауҙа иткән.

«Салауат Юлаев» хоккей клубы — Өфө ҡалаһында 1961 йылда ойошторолған шайбалы хоккей командаһы. Башҡорт халҡының милли батыры Салауат Юлаев исемен йөрөтә. 2008 йылдан Рәсәйҙең Континенталь хоккей лигаһы составында уйнай. Ике тапҡыр Рәсәй чемпионы, Гагарин Кубогын яулаусы, Рәсәй чемпионатының беренсе лигаһында дүрт тапҡыр еңеүсе. Европалағы иң көслө хоккей командаларының береһе.

«Салауат Юлаев» хоккей клубы 1961 йылдың 25 ноябрендә Өфөлә ойошторола. 1963 йылдың көҙөнә тиклем «Салауат Юлаев» СССР-ҙың беренсе лигаһының «Б» класы буйынса ҡатнаша. 1961 йылда СССР-ҙың хоккей федерацияһы «Салауат Юлаев» командаһын 2-се эшелон совет хоккейы беренселегенә индерә, «А» класы буйынса 1-се матчты уйнай. «Салауат Юлаев» 1964 йылдың 15 ноябрендә Түбәнге Тагил ҡалаһында «Спутник» командаһы менән 5:1 иҫәбе менән ҡалып үткәрә. «А» класында беренсе шайбаның авторы Бронислав Селиванов була.

«Салауат Юлаев» Болгария, Дания, Латвия, Польша, Румыния, Финляндия, Хорватия, Чехословакия, Швейцария, Швеция йыйылма һәм клуб командалары менән 77 халыҡ-ара матч үткәрә (66 еңеү, 5 отошһоҙ, 5 еңелеү (2000 йылдың яҙы). Беренсе халыҡ-ара матч 1961 йылдың 30 декабрендә Өфөлә «Висмут» менән уйнала.

Бөтә клуб тарихында иң яҡшы бомбардир — Владимир Быков.

1978 йылда «Салауат Юлаев» совет хоккейының юғары лигаһына сыға һәм тәнәфестәр менән 5 йыл уйнай (1978/1979, 1980/1981, 1982/1983, 1985/1986, 1986/1987). 1992 йылдан «Салауат Юлаев» Милләт-ара хоккей лигаһында, 1997 йылдан — Рәсәй хоккей лигаһында уйнай. 2007/2008 йылдар миҙгелендә клуб — даими чемпионатта, ә унан һуң Рәсәй чемпионатында еңә.

«Салауат Юлаев» Рәсәй чемпионатын еңгәс, бөтә Рәсәй көслө командалыры кеүек яңы барлыҡҡа килгән Континенталь хоккей лигаһында ҡатнаша башлай. Миҙгел алдынан Рәсәй йыйылма командаһы һәм «Нэшвилл Предаторз» Милли хоккей лигаһы клубы һөжүмсеһе Александр Радулов менән килешеү төҙөлә. Уның Рәсәйгә ҡайтыуы МХЛ һәм КХЛ араһында ҙур ғауға тыуҙыра, сөнки Радуловтың МХЛ клубы менән ғәмәлдәге контракты була.

Асыш кубогы өсөн уйында Ярославлдең «Локомотив» хоккей клубын 4:1 иҫәбе менән еңә, артабан даими чемпионатты 129 мәрәй йыйып еңәләр (икенсе урында булған «Аҡ Барста» — 122 мәрәй). Тәүге миҙгелдә Континент кубогы тапшырылмай, даими миҙгелдең еңеүсеһе тип «Салауат Юлаев» билдәләнә. Плей-офф уйындарының тәүге раундында команда көтмәгәндә даими чемпионатта 16-сы урын алған Омскиҙың «Авангардына» отола һәм Гагарин кубогы уйындарынан төшөп ҡала. Европа аренаһында «Салауат Юлаев» үҙ төркөмөндә тәүге урынды яулай һәм ярымфиналға сыға. Шунда ул ике уйын һөҙөмтәләре буйынса Магнитогорскиҙың «Металлург» командаһына отола (2:1; 1:3).

Команданың сығыш яһауы уңышһыҙ тип билдәләнә һәм баш тренер Сергей Михалев эшенән ҡыуыла. Рәсәй йыйылма командаһының баш тренеры Вячеслав Быков «Салауат Юлаевтың» яңы баш тренеры була. Вячеслав Быков — Игорь Захаркин тандемы менән контракт ике йылға төҙөлә.

• 
  Ғәниева Фатима Нуретдин ҡыҙы (25.03.1909—1989), уҡытыусы, СССР-ҙың II саҡырылыш (1946) Юғары Советы депутаты. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1944), «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1939).


• 
  Казаков Степан Александрович (25.03.1914—7.12.1964), 1938 йылда Хәсән күле һуғышында, 1939—1940 йылдарҙа совет-фин һәм Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан яугир. Артиллерия полкының разведка начальнигы, гвардия лейтенанты, Советтар Союзы Геройы (1943).


• 
  Бекетов Василий Семёнович (25.03.1924—18.09.1991), Бөйөк Ватан һуғышы яугире, уҡсылар взводы командиры, гвардия өлкән сержанты. Советтар Союзы Геройы (1945).


• 
  Бикҡолов Мөнир Кәрәмәт улы (25.03.1944—23.07.2016), хеҙмәт алдынғыһы. 1971—2004 йылдарҙа Өфө телефон аппаратураһы заводында һәм «БЭТО» йәмғиәтендә слесарь. Хеҙмәт Даны орденының тулы кавалеры.

Токио йәмиғ мәсете

• Бынан 100 йыл элек 1919 йылдың 20 мартында Мәскәүҙә Башҡорт хөкүмәте һәм Совет власы араһында Килешеү төҙөлә, һөҙөмтәлә Башҡортостан мөхтәриәте Башҡортостан АССР-ы тип үҙгәртелә.


• 
  Башҡорт Хөкүмәтенең тәүге рәйесенең атаһы Юлбарыҫ Бикбов «Башҡорттар» тигән күләмле әҫәрҙең авторы булараҡ билдәле булған.


• 
  Башҡорт дин әһеле Японияның беренсе мөфтөйө була һәм Токио йәмиғ мәсетенә нигеҙ һала, уға шулай уҡ Филиппиндың мөфтөйө булырға тәҡдим иткәндәр.


• 2019 йыл — күп кенә Азия илдәрендә 12 йыллыҡ циклды тамамланған Ҡабан йылы.


• 3,5 млрд йыл элек, беренсе фотосинтезлаусы архейҙар барлыҡҡа килгәнсе, Ер атмосфераһында кислород булмаған.


• 
  Йәшен атыу күренеше Венерала, Юпитерҙа, Сатурнда, Уранда һәм башҡа күк есемдәрендә лә күҙәтелә.