Martxoaren 25a gregoriotar egutegiaren urteko laurogeita laugarren eguna da, 85.a bisurteetan. 281 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian Pedro Muguruza Jaiotza: Elgoibar, 1893 Heriotza: 1952ko otsailak 3 José Manuel Esnal Jaiotza: Balmaseda, 1950 Guillermo Olaso Jaiotza: Bilbo, 1988 Sebastián Hurtado de Corcuera Jaiotza: Bergonda, 1587 Heriotza: 1660ko abuztuak 12 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Aretha Franklin Jaiotza: Memphis, 1942 Heriotza: 2018ko abuztuak 16 Béla Bartók Jaiotza: Q837161, 1881 Heriotza: 1945eko irailak 26 Elton John Jaiotza: Q2453742, 1947 Simone Signoret Jaiotza: Wiesbaden, 1921 Heriotza: 1985eko irailak 30 Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Martxoaren 25ko jaiotzak Jim Lovell • Wladimir Klitschko • A. J. P. Taylor • Mina • Alyson Michalka • Adolf Engler • Katharine McPhee • Rudolf Rocker • Jack Ruby • François-Joseph Fétis • Caroline Bonaparte • Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Pilar López Júlvez Jaiotza: 1912ko ekainak 4 Heriotza: Madril, 2008 Clément Mathieu Jaiotza: 1882ko martxoak 18 Heriotza: Akize, 1963 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Claude Debussy Jaiotza: 1862ko abuztuak 22 Heriotza: Paris, Errorea: baliogabeko ordua Frédéric Mistral Jaiotza: 1830eko irailak 8 Heriotza: Maillane, 1914 Novalis Jaiotza: 1772ko maiatzak 2 Heriotza: Weißenfels, 1801 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Martxoaren 25ko heriotzak Faisal of Saudi Arabia • Josef Albers • Jacques Callot • Edward Steichen • Wenceslaus Hollar • Johannes Itten • Ida B. Wells • Wilhelm Marstrand • Wilhelm Lehmbruck • Garnet Wolseley, 1st Viscount Wolseley • Anne Neville • Lorenzo Costa • Pargalı Ibrahim Pasha • Max Eastman • Teodor Oizerman • Eskuz gaurkotu

Gertaerak Europar Batasunaren sorreraren urteurrena. 1807 - Erresuma Batuko Parlamentuak esklabotza debekatu zuen. 1955 - Indiako parlamentuak paria guztiekiko bereizkeria ezabatu zuen. 1957 - Erromako Ituna sinatu zen, Europar Batasuna (irudian) sortzea ahalbidetu zuena. 1968 - Frantziako 1968ko maiatzeko ikasle matxinada hasi zen. 1972 - Kixki ta Mixki ta Kaxkamelonen lehen emanaldia (gaur egungo Txirri, Mirri eta Txiribiton) + Gertaera gehiago... Egutegia << Martxoa >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2019 Aurreko eta hurrengo urteetan 2016: ostirala 2017: larunbata 2018: igandea 2020: asteazkena 2021: osteguna 2022: ostirala Izendegia Santutegia: Deikundea, Luzia Filipini, Margarita Clitherow Seaska egutegia: Anuntzi/Deñe/Deiñe eta Gixane/Gizane.

Gertaerak |

Euskal Herria |

• 
  1980 - ETAk Enrique Aresti Urien enpresaria hil zuen Bilbon.

Mundua |

• 
  1807 - Erresuma Batuko Parlamentuak esklabotza debekatu zuen.


• 
  1821 - Grezia Otomandar Inperiotik independizatu zen.


• 
  1911 - New York hiriko Triangle Shirtwaist fabrikako sutean 146 langile hil eta 71 zauritu ziren.


• 
  1924 - Grezian errepublika aldarrikatu zen.


• 
  1933 - Alemaniako sindikatu askeak debekatu ziren.


• 
  1939 - Pio XII.a aita santu izendatu zen.


• 
  1953 - Jordanian Hussein I.a errege bilakatu zen.


• 
  1955 - Indiako parlamentuak paria guztiekiko bereizkeria ezabatu zuen.


• 
  1957 - Erromako Ituna sinatuta Europako Ekonomia Erkidegoa sortu zen.


• 
  1962 - OAS-ek gerra zikineko atentatu baten 110 lagun hil eta beste 147 zauritu zituen atentatu baten Argelian.


• 
  1968 - Frantziako 1968ko maiatzeko ikasle matxinada hasi zen.


• 
  1971 - Alejandro Lanusse Argentinako presidente izendatu zuten ejerzitoko buruzagiek.


• 
  2018 - Carles Puigdemont Kataluniako Generalitateko presidentea Alemaniako Schleswig-Flensburg barrutian atxilotua izan zen eta Katalunia osoan protestaldiak jazo ziren.

Arte eta kultura |

Euskal Herria |

• 
  1972 - Kixki ta Mixki ta Kaxkamelonen lehen emanaldia (gaur egungo Txirri, Mirri eta Txiribiton)

Mundua |

• 
  1983 - Bad Boys ("Mutil Gaiztoak") filma estreinatu zen, Rick Rosenthalek zuzendu eta Sean Penn, Esai Morales, Alan Ruck, Ally Sheedy eta Clancy Brown aktoreek antzeztu zuten.


• 
  1988 - Mujeres al borde de un ataque de nervios ("Emakumeak urdurialdi zorian") filma estreinatu zen, Pedro Almodóvarek zuzendu eta Carmen Maura, Antonio Banderas eta Julieta Serrano aktoreek antzeztu zutelarik.

Zientzia eta teknologia |

Euskal Herria |

Mundua |

• 
  1655 - Christiaan Huygensek Saturnoko sateliterik handiena, Titan, topatu zuen

Kirolak |

Euskal Herria |

Mundua |

Jaiotzak |

Euskal Herria |

• 
  1587 - Sebastián Hurtado de Corcuera, arabar militarra, Panamán gobernari eta Filipinetan eta Kanarietan kapitain jenerala (h. 1660).


• 
  1875 - Nemesio Mogrobejo, euskal eskultorea (h. 1910).


• 
  1884 - Alejandro Bilbao, Erramun Maruri, euskal idazlea (h. 1966).


• 
  1885 - Jose Garmendia Zabala, gipuzkoar bertsolaria (h. 1924).


• 
  1893 - Pedro Muguruza, gipuzkoar arkitektoa (h. 1952).


• 
  1904 - Luis Navarro Garnika, nafar jenerala, Espainiako Aire Armadaren kidea, Gerra Zibilean matxinoen alde egin zuena (h. 1995).


• 
  1910 - Piarres Narbaitz, euskal idazle, historialari eta apaiza (h. 1984).


• 
  1913 - Bitor Lekunberri, Otxabiña, gipuzkoar miliziano komunista (h. 2005).


• 
  1919 - Jose Maria Agirre Salaberria, bizkaitar milizianoa, Mauthausengo kontzentrazio esparrutik bizirik atera zelako ezaguna (h. 2009).


• 
  1942 - Manuel Huertas, gipuzkoar politikaria, Zamoran.


• 
  1948 - Soledad Silva, arabar arte-historialaria.


• 
  1950 - José Manuel Esnal, Mané, bizkaitar futbolari ohi eta entrenatzailea.


• 
  1963 - Luis Valero, UPNko nafar politikaria, Tafallako alkate ohia.


• 
  1980 - Javier Antón, bizkaitar antzezlea.


• 
  1988 - Guillermo Olaso, bizkaitar tenislaria.


• 
  1998 - Maite Oroz, nafar futbolaria.

Mundua |

• 
  1005 - Kenneth III.a Eskoziakoa, Piktoen erregea eta Eskoziako Erresumako erregea.


• 
  1252 - Konradino Hohenstaufengoa, Jerusalem eta Siziliako erregea (h. 1268).


• 
  1259 - Androniko II.a Paleologo, Bizantziar Inperioko enperadorea (h. 1332).


• 
  1297 - Androniko III.a Paleologo, Bizantziar Inperioko enperadorea (h. 1341).


• 
  1347 - Katalina Sienakoa, santa katolikoa (h. 1380).


• 
  1473 - Juliano Medici, Pizkunde garaiko italiar politikaria (h. 1478).


• 
  1479 - Vasili III.a Moskukoa, Moskuko Printze Handia (h. 1533).


• 
  1538 - Christophorus Clavius, alemaniar matematikari eta astronomo jesuita (h. 1612).


• 
  1611 - Evliya Çelebi, Otomandar Inperioaren eta inguruko lurraldeetan zehar berrogei urtez bidaiatu zuen otomandar idazlea eta bidaiaria.


• 
  1614 - Juan Carreño de Miranda, espainiar margolari barrokoa (h. 1685).


• 
  1767 - Joachim Murat, frantziar mariskala (h. 1815).


• 
  1699 - Johann Adolf Hasse, alemaniar musikagilea (h. 1783).


• 
  1741 - Jean-Antoine Houdon, frantziar eskultorea (h. 1828).


• 
  1799 - Jakub Kryštof Rad, suitzar fisikaria eta industria zuzendaria, azukre-koxkorren "asmatzailetzat" hartua (h. 1871).


• 
  1808 - José de Espronceda, espainiar idazlea (h. 1842).


• 
  1842 - Antonio Fogazzaro, italiar idazlea (h. 1911).


• 
  1846 - Michael Davitt, irlandar politikaria (h. 1906).


• 
  1865 - Pierre Weiss, frantziar fisikaria (h. 1940).


• 
  1867 - Arturo Toscanini, italiar orkestra-zuzendaria (h. 1957).


• 
  1870 - Friedrich Karl Arnold Schwassmann, alemaniar astronomoa (h. 1964).


• 
  1872 - Tōson Shimazaki, japoniar idazlea (h. 1943).


• 
  1881 - Bela Bartok, hungariar musikagilea (h. 1945).


• 
  1882 - Kiusaku Ogino, japoniar ginekologoa (h. 1975).


• 
  1884 - Ignasi Barraquer, kataluniar mediku oftalmologoa (h. 1965).


• 
  1887 - Chuichi Nagumo, japoniar almirantea (h. 1944).


• 
  1899 - Jacques Audiberti, frantziar idazlea (h. 1965).


• 
  1908 -
  
  • 
    David Lean, britainiar zinema zuzendaria (h. 1991).
  
  
  • 
    Mário Peixoto, brasildar zinemagilea (h. 1992).
  
  


• 
  1914 - Norman Ernest Borlaug, estatubatuar agronomoa, iraultza berdearen bultzatzaile nagusia eta 1970eko Bakearen Nobel Saria (h. 2009).


• 
  1921 - Simone Signoret, frantziar antzezlea (h. 1985).


• 
  1923 - Wim van Est, herbeheretar txirrindularia (h. 2003).


• 
  1925 - Flannery O'Connor, estatubatuar idazlea (h. 1964).


• 
  1926 -
  
  • 
    Fernando Morán, espainiar idazlea, politikaria eta diplomatikoa.
  
  
  • 
    Riz Ortolani, italiar zinema musikagilea (h. 2014).
  
  


• 
  1929 -
  
  • 
    Manuel Riu Riu, kataluniar historialaria, Iberiar penintsulako Erdi Aroko historiaren ikertzaile nagusietako bat (h. 2011).
  
  
  • 
    Cecil Taylor, estatubatuar jazzeko piano-jotzaile eta musikagilea (h. 2018).
  
  


• 
  1931 - Jacques Bens, frantziar eleberrigilea (h. 2001).


• 
  1934 - Gloria Steinem, estatubatuar idazle eta aktibista politikoa.


• 
  1935 - Josep Soler i Sardà, kataluniar musikagilea.


• 
  1940 - Joaquim Galera, espainiar txirrindulari ohia.


• 
  1942 -
  
  • 
    Ana Blandiana, errumaniar olerkari, saiakeragile eta ekintzailea.
  
  
  • 
    Aretha Franklin, Soularen Erregina, estatubatuar abeslaria (h. 2018).
  
  


• 
  1943 - Pavel Lednyov, sobietar atleta (h. 2010).


• 
  1946 -
  
  • 
    Daniel Bensaïd, frantziar filosofo troskista, 68ko maiatzeko mugimenduko ikasle buruzagi ezagunenetako bat (h. 2010).
  
  
  • 
    Maurice Krafft, frantziar bolkanologoa (h. 1991).
  
  
  • 
    Blair Peach, zeelandaberritar hezkuntza bereziko irakaslea (h. 1979).
  
  


• 
  1947 - Elton John, ingeles kantaria, musikagilea eta piano-jotzailea.


• 
  1948 - Luis Landero, espainiar literatura kritikari eta eleberrigilea.


• 
  1958 -
  
  • 
    María Caridad Colón, kubatar xabalina jaurtitzailea, Olinpiar Jokoen historian urrea lortzen zuen Latinoamerikako lehen emakumea.
  
  
  • 
    María Jesús San Segundo, espainiar politikari eta ekonomialaria (h. 2010).
  
  


• 
  1962 - Marcia Cross, estatubatuar aktorea.


• 
  1965 -
  
  • 
    Frank Ordenewitz, alemaniar futbolari ohia.
  
  
  • 
    Sarah Jessica Parker, estatubatuar aktore eta ekoizlea.
  
  


• 
  1967 - Vicente Amigo, espainiar flamenko gitarra-jotzaile eta musikagilea.


• 
  1973 - Dolunay Soysert, turkiar aktorea.


• 
  1976 - Ramon Te Wake, zeelandaberritar dokumental-egile, abesti-idazle eta telebista aurkezle transexuala.


• 
  1982 -
  
  • 
    David Bustamante, kantabriar abeslaria.
  
  
  • 
    Jenny Slate, estatubatuar aktore eta umorista.
  
  


• 
  1985 - Hime Tsukino, japoniar emakumezko aktore pornografiko transexuala.


• 
  1986 - Raúl Alarcón, espainiar txirrindularia.


• 
  1991 - Samia Yusuf Omar, somaliar atleta (h. 2012).

Heriotzak |

Euskal Herria |

• 
  1955 - Juan Jose Lete Oregi, gipuzkoar antzerki-idazlea (j. 1882).


• 
  1962 - Serafin Huder, nafar medikua eta politikaria (j. 1874).


• 
  1963 - Clément Mathieu, lapurtar artzapezpiku eta euskaltzalea, Akizen (j. 1882).


• 
  1966 - Jose Maria Etxebarria, Etxeba, Athleticeko futbolaria (j. 1920).

Mundua |

• 
  1223 - Alfontso II.a Portugalgoa, Portugalgo erregea (j. 1185).


• 
  1458 - Iñigo López de Mendoza, Gaztelako poeta eta humanista (j. 1398).


• 
  1695 - Luisa Karolina Radziwiłł, Lituaniako Dukerri Handiko magnatea (j. 1667).


• 
  1738 - Turlough Carolan, irlandar harpajole, konposatzaile eta abeslari itsua (j. 1670).


• 
  1751 - Frederiko I.a Suediakoa, Suediako erregea (j. 1676).


• 
  1801 - Novalis, alemaniar olerkaria, eleberrigilea eta filosofoa (j. 1772).


• 
  1860 - Julia Pastrana, bere hipertrikosia Europan zehar erakusten ibili zen mexikar emakumea (j. 1834).


• 
  1909 - Ruperto Chapí, espainiar musikagilea (j. 1851).


• 
  1914 - Frederic Mistral, okzitanierazko poeta (j. 1830).


• 
  1916 - Ishi, AEBetako Kaliforniako Yahi tribuko azkenengo gizakia (j. c. 1861).


• 
  1918 - Claude Debussy, frantziar musikagilea (j. 1862).


• 
  1927 - Marie-Alphonsine, palestinar moja, Jerusalemgo Errosario Santuko Ahizpak domingotar kongregazioaren sortzailea (j. 1843).


• 
  1937 - John Drinkwater, ingeles olerkari eta dramagilea (j. 1882).


• 
  1957 - Max Ophüls, frantziar zinema zuzendaria (j. 1902).


• 
  1965 - Ladislao Vajda, hungariar jatorriko espainiar zinemagilea (j. 1906).


• 
  1966 - Serafima Hopner, ukrainar militante boltxebike judua (j. 1880).


• 
  1988 -
  
  • 
    Apel·les Fenosa, kataluniar eskultorea (j. 1899).
  
  
  • 
    Robert Joffrey, estatubatuar dantzari eta koreografoa (j. 1930).
  
  


• 
  1990 - Ricardo Carvalho, galiziar filologo eta idazlea (j. 1910).


• 
  1991 - Marcel Lefebvre, frantziar gotzain atzerakoia (j. 1905).


• 
  1995 - James Samuel Coleman, estatubatuar soziologoa (j. 1926).


• 
  2002 - Nijolė Miliauskaitė, lituaniar poeta (j. 1950).


• 
  2006 -
  
  • 
    Rocío Dúrcal, espainiar abeslaria (j. 1944).
  
  
  • 
    Richard Fleischer, estatubatuar zinema-zuzendaria (j. 1916).
  
  


• 
  2008 -
  
  • 
    Josep Benet, kataluniar abokatua, politikaria eta historialaria (j. 1920).
  
  
  • 
    Pilar López Júlvez, espainiar flamenko dantzari eta koreografoa (j. 1912).
  
  


• 
  2010 - Elisabeth Noelle-Neumann, alemaniar politologo eta soziologoa (j. 1916).


• 
  2012 - Antonio Tabucchi, italiar idazlea eta Portuges hizkuntza eta literatura irakaslea (j. 1943).


• 
  2015 - Pedro Reyes, espainiar umorista, idazlea eta telebista eta zinemako aktorea (j. 1961).

Jaiak eta urteurrenak |

• 
  Mariaren Deikundea. Bibliaren arabera, Gabirel aingeruak Jesusen ama izango zela adierazi zion Mariari.


• 
  Sehaska egutegiko izendegia: Anuntzi/Deñe/Deiñe eta Gixane/Gizane.